2018 оны гуравдугаар сард АНУ-ын тухайн үеийн Трампын засгийн газар "301 мөрдөн байцаалтын ажиллагаа"-ны үндсэн дээр Хятадтай худалдааны дайн дэгдээж, АНУ-д экспортолж буй Хятадын ойролцоогоор 360 тэрбум ам.долларын бараа бүтээгдэхүүнд дараалан өндөр татвар ногдуулсан. 2022 оны 5-р сард Хятадад тавьсан дөрвөн жилийн тарифын нэмэгдлийн хугацаа дуусахаас өмнө Байдены засгийн газар холбогдох хяналт шалгалтыг дахин эхлүүлснээ зарлав.

Орон нутгийн цагаар 14-ний өдөр АНУ шалгалтын дүнг нийтэлж, Хятадад ногдуулах татвараа нэмж, цахилгаан машин, литийн батерей, нарны зайн бүтээгдэхүүнээр төлөөлүүлсэн Хятадын "гурван шинэ бүтээгдэхүүн" болон гол чухал ашигт малтмал, хагас дамжуулагч, ган, хөнгөн цагаан, боомтын кран, гоо сайхны бүтээгдэхүүн багтаж байна.

 

Үүний дотор Хятадын цахилгаан автомашинд ногдуулсан импортын татвар 27.5%-аас 102.5%, нарны зайн импортын татвар 25%-аас 50%, лити батерейны татвар 7.5%-иас нэмэгдсэн зэрэг нь анхаарал татаж байна.

 

Энэ удаад АНУ-ын засгийн газрын анхаарлын төвд байгаа зүйл бол Хятадын эрчим хүчтэй холбоотой шинэ үйлдвэрүүд гэдгийг харахад илт юм.

Олон тооны хязгаарлалтын улмаас Хятадын цахилгаан машин, лити батерей, чипүүд АНУ-ын зах зээлд өмнө нь өргөн цар хүрээтэй нэвтэрч байгаагүй. Одоогийн байдлаар цахилгаан автомашин, эмнэлгийн хэрэгсэл, хагас дамжуулагч бүтээгдэхүүн Хятадаас АНУ-д экспортлох нийт экспортын дөнгөж 5.9 хувийг эзэлж байгаа нь Хятадын нийт экспортын 1 хувиас бага хувийг эзэлж байна. 2023 онд Хятадаас АНУ руу экспортлох цахилгаан автомашины тоо 10 мянга гаруйхан болж, нийт экспортын 1% хүрэхгүй хувийг эзэлсэн бол энэ оны эхний улиралд Хятад улс АНУ-д 2000 хүрэхгүй цахилгаан машин экспортолжээ.

Энэ тохиолдолд АНУ-ын засгийн газар яагаад татвар ногдуулж байгаа бол? Нэг талаас, АНУ шинэ эрчим хүч зэрэг салбарт Хятадтай өрсөлдөх боломжгүй учраас Америкийн улс төрчид худалдааг хамгаалах арга хэмжээ авч, Хятадын давуу талтай аж үйлдвэрийн хөгжлийг дарамт үзүүлж, дотоодын аж ахуйн нэгжүүдэд илүү таатай өрсөлдөөний орчин бүрдүүлэхийг эрэлхийлэх шаардлагатай, дэлхийн аж үйлдвэрийн гинжин хэлхээнд АНУ-ын гүйцэтгэх үүргийг өндөр түвшинд байлгах зорилготой хэмээн шинжээчид онцолжээ.

 

Нөгөөтэйгүүр энэ нь “улс төрийн шоу” юм. Энэ жил АНУ-ын сонгуулийн жил боловч АНУ-ын эдийн засаг өндөр инфляци, өндөр төсвийн алдагдал зэрэг олон бэрхшээлд тулгамдаж "бурууг бусдад тохох" нь өнөөгийн засгийн газрын ердийн сонголт болжээ.

 

Олон шинжээчдийн тэмдэглэснээр, Байдены засгийн газар энэ үед Хятадын эсрэг "тарифын дайн" эхлүүлсэн нь голчлон дотоод улс төрийн хэрэгцээ шаардлагаас шалтгаалж байгаа нь санал хураалт тэнцвэргүй сонгогчдын санаа зовдог эдийн засгийн асуудлаар илүү санал авахын тулд Хятадын эсрэг хатуу ширүүн хандлагыг харуулах явдал юм.