Нийслэл Улаанбаатар хотын эрх зүйн байдлын тухай хууль, Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2022 оны нэгдүгээр сарын 01-нээс хэрэгжүүлж эхэлнэ. Үүнтэй холбогдуулан өнөөдөр Нийслэлийн ИТХ-аас дээрх хуулиудын Ажлын хэсгийн гишүүн, МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийн багш, хуульч, судлаач Д.Ганзориг, Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч, Нийслэлийн Засаг даргын ахлах зөвлөх Р.Дагва нарыг урьж, хуулиудын шинэчлэлийн талаарх танилцуулга, мэдээллийг Нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгчдөд өглөө. 

Монгол Улсын Үндсэн хууль батлагдсаны дараа зайлшгүй нэмэлт, өөрчлөлт хийгддэг том хууль бол Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль байдаг. 1992 онд дээрх хуулийг хэлэлцэн баталж байхад иргэдийн хурлын байгууллага, нутгийн өөрөө удирдах ёс, Засаг даргын талаарх төсөөлөл их өөр байсан. Харин 2006 онд шинэчилсэн найруулгаар нэгжийн хуулийг батлахдаа хуучин хуулийнхаа суурин дээр ажилласан. Гэвч 30-аад жилийн хугацаанд нутгийн өөрөө удирдах ёс, түүнийг төрийн удирдлагатай хэрхэн хослуулах талаарх нарийвчилсан зохицуулалт шаардлагатай нь харагдсан учир 2019 онд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, улмаар Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийг шинэчлэн баталлаа гэдгийг багш, судлаач Д.Ганзориг хэлэв. 
Улмаар орон нутгийн чиг үүрэг, эдийн засаг нийгмийн цогцолбор байх, Засаг дарга нь засаг төрийн төлөөлөгч байх, нутгийн өөрөө удирдах байгууллага буюу Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын байгууллагын талаарх зохицуулалтуудыг дэлгэрэнгүй тайлбарлав.  
Багш, судлаач Д.Ганзориг засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн зарчимд улсын болон орон нутгийн ашиг сонирхлыг хослуулах, нутгийн өөрийн удирдлагыг төрийн удирдлагатай хослуулах зарчмыг хэрэгжүүлэхэд төрийн болон орон нутгийн чиг үүргийг зааглах, нутгийн өөрөө удирдах байгууллага нь нутаг дэвсгэрийн хэмжээний эдийн засаг, нийгмийн амьдралын асуудлыг бие дааж шийдвэрлэх, үүний төлөө хариуцлага хүлээх талаарх зохицуулалтыг нарийвчлан тусгасныг онцоллоо. 

Харин Нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгч, Нийслэлийн Засаг даргын ахлах зөвлөх Р.Дагва Нийслэл Улаанбаатар хотын эрх зүйн байдлын тухай хуулийн талаар танилцуулга, мэдээлэл өгөв. Тэрбээр Монгол Улсын нийслэл хотын хувьд Улаанбаатар хот нь тусгай чиг үүрэг, дүрэмтэй байх шинэ зохицуулалт орсныг онцолсон юм. Мөн бусад хотуудын адилаар хуулиар зохицуулаагүй онцлог чиг үүргээ нийслэл хот нь дүрмээр зохицуулах бөгөөд энэхүү дүрмийг Нийслэлийн ИТХ баталж, мөрдүүлнэ. Түүнчлэн хотын санхүүгийн эрх, үүргийг тодорхойлж, хот татвартай байх, концесс, үнэт цаас гаргах, төсвийн орлого болон гадаад дотоод хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг хэрэгжүүлэх талаар тэрбээр танилцууллаа. 

Эдгээр танилцуулга, мэдээллийн дараа Нийслэлийн ИТХ-ын дарга Ж.Батбаясгалан “Монгол Улсын Их Хурал, Засгийн газар, нийслэлийн удирдлагууд, нийслэлчүүдийн маань оролцооны үндсэн дээр дээрх хуулиудыг баталсан. Эдгээр хуулийг шинэчлэн баталсантай холбогдуулан бусад олон хууль, тогтоолд өөрчлөлт орж байгаа. Энэ нь нийслэл хот болон бусад аймаг, сум, дүүргүүдийн харицаа ямар их өргөн болохыг харуулж байна” гэдгийг тодотгосон юм. 

Нийслэлийн ИТХ-ын ХМОХНТ