Өсвөр насныханд эрүүл мэндийн боловсрол олгох, хамгаалалтыг зайлшгүй санал болгох хэрэгтэй
Өнөөдөр дэлхий нийтээр ХДХВ/ДОХ-ын асуудал анхаарал хандуулах өдөр. Манай улсад ХДХВ/ДОХ-ын 249 тохиолдол бүртгэгдээд байна. Үүнээс энэ он гараад шинээр 44 тохиолдол бүртгэгдэж, 5 хүн нас барсан. Илэрсэн 249 тохиолдол байгаа ч үүний цаана илрээгүй нуугдмал хэлбэртэй явах тохиолдлууд үүнээс ч олон бий.
Дэлхий нийтээр ХДХВ/ДОХ-ын эсрэг эмчилгээ шинжилгээ маш сайн хийгдэж байгаа учир 2020 он гэхэд 90 90 90 хэмээх зорилтыг бий болгосон байна. Энэ нь илрүүлэлт буюу шинжилгээ өгөх урьдчилсан сэргийлэх явц, вирусын эмчилгээ, цааш халдвар түгээхийг зогсоох явц зэргийг хувиар илэрхийлж буй юм.
Манай улсад эдгээр гурван үзүүлэлтээс сүүлийн хоёр үзүүлэлт нь өндөр бөгөөд 2015 оны үзүүлэлтээр 40,7 82,9 96 байв. Үүнээс харахад бид урьдчилан сэргийлэх үзлэг шинжилгээнд байнга хамрагдаж байх хэрэгтэй юм. Ингэснээр та болон таны ойр дотны хүмүүс ХДХВ/ДОХ, Тэмбүү, заг хүйтэн гэх мэт өвчлөлүүдээс сэргийлж, өвчилсөн тохиолдолд эрт үед нь бүрэн гүйцэт эмчилэх бүрэн боломжтой.
ХДХВ/ДОХ-ын халдвар ижил хүйсээ сонирхогчдын дунд илүү их түгэх магадлалтай байдаг ч манай орны хувьд энэ асуудал харьцангуй тогтмол болсон байна. Судалгаагаар үзэхэд өнгөрсөн жилүүдэд нийгмийн цөөнх бүлгийнхэнд үзлэг шинжилгээ хийж илрүүлэлт болон эмчилгээ сайн явж байгаа судалгаа гарчээ. 2016 оны байдлаар 1/467 (467 хүн хамрагдаж 1 тохиолдол илэрсэн) буюу өмнөх оныхоос 0,21%-иар буурсан байна. Харин эсрэгээр эрэгтэй эмэгтэй буюу уламжлалт харьцаанаас ХДХВ/ДОХ-ын тохиолдолд илүүтэй илрэх болсон байна.
Монгол улсад ХДХВ/ДОХ-ын халдвар авсан 14 эмэгтэй эмчийн хяналтанд 20 удаа төрсөн бөгөөд эрүүл хүүхэд мэндэлсэн билээ. 14 эмэгтэйгээс 6 эмэгтэй нь давтан төрж өөрийн хувийн амьдралыг үргэлжлүүлж байгаа бөгөөд вирусын эмчилгээ үр дүнтэйгээс гадна цаашид халдвар тээх явцыг маш сайн бууруулсан юм.
Дан ганц ХДХВ/ДОХ гэлтгүй бусад бэлгийн замын халдварт өвчнүүд илэрч эмчилгээг дутуу хийснээс үүдэн үргүйдэл болон олон эрсдэлүүд үүсэх учир нэгт үнэнч байх, хоёрдугаарт бэлгэвч хэрэглэж занших, гуравдугаар тогтмол урьдчилсан сэргийлэх шинэилгээ арга хэмжээ авч байхыг таньд нэн тэргүүнд зөвлөе.
Өсвөр насны хүүхдүүдийн /15-19нас/ төрөлт болон бэлгийн замын халдварт өвчин сүүлийн жилүүдэд илт ихссэн. Энэ нь нийгэм өөрчлөгдөн илүү нээлттэй болсноос үүдэлтэй билээ. 1990 оноос өмнө өсвөр насандаа төрөх, бэлгийн харьцаанд орох тохиолдол адил байсан ч одоогийн нийгэмтэй харьцуулбал хаалттай, нуугдмал байсан үе.
Албан ёсны тоон үзүүлэлтээс гадна албан бус мэдэгдээгүй маш олон тохиолдол үр хөндөлт өвчлөл байгаа учир өсвөр насны хүүхдүүдэд эрүүл мэндийн боловсролыг маш сайн олгох нь нэн тэргүүний тулгамдсан асуудал болж байна.
Мөн өсвөр насныханд үргэлж зөвөлгөө өгч, аливаа тохиолдолд нээлттэй харилцан болзошгүй аюулыг сануулж хамгаалалт буюу бэлгэвч байнга өөртөө авч явж, хэрэглэж байхыг зөвлөөрэй. Бидний төсөөлөөгүй болон урьдчилан таамаглаагүй зүйлс тэдэнд тохиолдож болох учир ямарч тохиолдолд тэднийг буруушаах бус ярилцаж зөвлөхийг голчлилж байх.
Соёлтой залууст хамгаалалт үргэлж байдаг.
ХДХВ/ДОХ-ын халдвар нь гадаад орчинд гараад 7 сек болоод устдаг бөгөөд нөхөн үржих чадвартай хүнээс хүнд дамжина. Нэг хэсэг банана жимсэнд халдвар дамжуулсан гэх мэдээлэл гарсан бөгөөд энэ тохиолдол нь халдвар дамжих боломжгүй юм. Шумуул, суултуур, хоол хүнс, нийтийн үйлчилгээний газар, спорт заал, шүлс гэх мэт зүйлсийн аль тохиолдолд ХДХВ/ДОХ нь халвдар авах боломжгүй. Мөн ХДХВ/ДОХ-ын халвдар авсан хүмүүстэй хамт байсан ч та халвдар авахгүй. Зөвхөн бэлгийн зам болон цусаар дамжих боломжтой гэдгийг санаарай.